COĞRAFİ - DOĞAL YAPI

Artvin ili 400 35'  ile 410 32' kuzey enlemleri ve 410 07' ile 420 00' doğu boylamları arasında yer alan, 7 367 km2 yüzölçümünde, Karadeniz Bölgesinin bir ilidir. İl alanı Türkiye yüzölçümünün (783.577 km2) % 0.9’u kadardır.  Doğusunda Ardahan, güneyinde Erzurum, batısında Rize, Kuzeyinde Gürcistan ile komşudur.  Kuzey-batısında Karadeniz vardır ve kıyı uzunluğu 34 km’dir.

Yeryüzü Şekilleri

Karadeniz kıyısına paralel olarak uzanan Doğu Karadeniz Dağları’nın il sınırları içindeki uzantıları; Kaçkar, Altıparmak, Kükürtlü, İskaristi Dağları adıyla sınıra kadar uzanmaktadır. Bu dağ sırasının üzerinde çok sayıda dağ ve yüksek tepeler yer alır. Karadeniz kıyısını takip ederek batıdan doğuya doğru iki sıra halinde uzanan 3937 m. yüksekliğindeki Kaçkar Dağı Karadeniz Dağları’nın en yüksek noktasını oluşturur. Bu dağın su bölüm çizgileri; Artvin, Rize, Erzurum il sınırlarını belirler. Şavşat ve Borçka ilçeleri arasında yer alan, Çoruh ve Berta vadileri ile Gürcistan sınırına kadar uzanan Karçal Dağı 3428 m. yüksekliği ile ilin diğer önemli bir dağıdır.
İlde, Arhavi ve Hopa’daki  aluviyal düzlükler dışında ova denebilecek düz alanlar mevcut değildir.  Yaylalar ilde geniş yer kaplamaktadır( il topraklarının % 51’i).

İklim

Artvin, Doğu Karadeniz Bölgesinin iklim yönünden en çok değişkenlik gösteren ilidir. Kıyı kesimi ile Cankurtaran dağları silsilesinin içine aldığı alanda tipik her mevsim yağışlı Karadeniz İklimi görülmektedir. Cankurtaran dağları silsilesinden Borçka ve Artvin Merkez’e kadar olan alanda iklim daha soğuk kışlar ve daha az yaz yağışları olan Karadeniz iklimi şeklindedir. Bu alana Şavşat ve civarını da eklemek mümkündür. Ardanuç ve Yusufelin de ise kısmen Karasal iklim ile Akdeniz ikliminin bir karışımı olan yazları sıcak ve kurak, kışları ise normal karasal iklime oranla kısmen ılık ve daha az yağışlı bir iklim söz konusudur.  Hatta bu alanın bazı kesimlerinde iklim Akdeniz iklimine çok yaklaşmaktadır (özellikle vadi tabanlarında)

Bitki Örtüsü

Artvin ili dağlık ve çok engebeli bir arazi yapısına sahiptir. Bu alan genellikle ormanlarla kaplıdır. Artvin ormanlarında;

hakim ağaç türleri ladin, göknar, sarıçam, kayın, meşe, Kestane, kızılağaç,olup ıhlamur, gürgen, akçaağaç, dişbudak, ceviz, üvez, kavak, söğüt, akasya kayacık, karaağaç, huş, ardıç, şimşir, Duglas, fıstıçamı porsuk gibi 20’nin üzerinde ağaç türü mevcuttur.

Artvin bitki türü ve endemik türler çeşitliliği bakımından önde gelen illerimiz arasındadır. Artvin sınırları içinde toplam 1268 tür tespit edilmiş olup bunun 119 adedi endemik türdür. Tüm Türkiye florasının yaklaşık 10 000 tür ihtiva ettiği göz önüne alınırsa bunun yaklaşık % 13’lük bir kısmının Artvin’de de bulunduğu ortaya çıkmaktadır. Aynı şekilde tüm Türkiye’de 2700 endemik tür tespit edilmiş olup  bunun yaklaşık % 4.4’ü Artvin’de bulunmaktadır.

Bölgenin tipik ekosistemlerinden olan doğal yaşlı ormanlar, Rododendron fundalıkları, yayla ve alpin otlakları, dağ eteklerindeki taş yığınları, uçurum ve göl toplulukları gibi ekosistemler en güzel örneklerini Artvin ilinde sunmaktadırlar. Bu alanlar içerisinde özellikle “Yaşlı Doğal Ormanları” içeren orman ekosistemleri, dünyanın en önemli ekosistemlerinden biri olarak kabul edilmektedir.

Yaban Hayvanları Varlığı (Fauna)

Artvin, faunasını oluşturan türler, sayısı ve türlerin niteliği bakımından oldukça önemli bir İl’dir. İl’de 281 adet kuş türü ve 46 adet memeli tür mevcuttur (Başkaya, 2004, yayınlanmamış). Artvin bozayı, yaban domuzu, kurt, çakal, tilki, vaşak, yaban kedisi, su samuru, ağaç sansarı, kaya sansarı, porsuk gibi önemli memeli varlığına sahiptir. Özellikle yaban domuzu populasyonu oldukça yüksektir.
İl aynı zamanda hem suda, hem de karada yaşayabilen hayvan ve sürüngen türleri açısından önemlidir. Artvin yakınlarındaki Çoruh Vadisi’nde bir tanesi yöreye özgü Vipera pontica (Çoruh Engereği) türü olmak üzere, en az üç tane engerek yılanı türü kaydedilmiştir. Bunlardan Kafkas engereği ve Çoruh engereği nesli tehlike altında olan türlerdir. Alanda aynı zamanda çok sayıda kelebek türü bulunmaktadır. Yok olma tehlikesiyle karşı karşıya olan kızıl akbabalar, nehir kenarındaki kayalıklarda yaşamaktadırlar. Nehir çevresindeki alanlar, boz ayı, dağ keçisi, çengel boynuzlu keçi, yaban domuzu, kurt, çakal, tilki, porsuk, sansar, su samuru, tavşan, keklik, yaban tavuğu, , çulluk, yaban ördeği, kumru, sarı asma, karabaşlı iskete, ardıç kuşu, güvercin ve ağaçkakan gibi türleri içeren zengin bir yabani hayata sahiptir.
Artvin kuş göçleri yönünden önemli bir konuma sahiptir. Bölgede bulunan iki önemli kuş alanından biri Artvin’i de kapsamaktadır. Önemli Kuş Alanları (ÖKA) kuşların korunması için uluslar arası düzeyde önem taşıyan ekosistemlerdir. Doğu Karadeniz Bölgesinde iki tane bulunan ÖKA’dan birisi de Artvin sınırları içinde yer almaktadır.

Doğu Karadeniz Bölgesi Önemli Kuş alanı, yırtıcı kuşların göç ederken geçtikleri boğazları (yırtıcı kuşların sıradağları geçmek için kullandıkları Çoruh vadisi ve diğer vadiler) ve üç büyük sıradağı (Soğanlı, Kaçkar ve Karçal Dağları) kapsamaktadır. Bu alanlar, geniş ormanlar ve alpin habitatları (Avrasya yüksek dağ habitatını temsil eden örnekler) açısından önem taşımaktadır.

Akarsu ve Göller

İl sınırları içinde 30'a yakın akarsu vardır. Bunlardan Karadeniz'e dökülenler hariç, diğerleri Çoruh Nehrinin kollarıdır. Karadeniz Havzası'nın belli başlı akarsularından olan Çoruh, ilimizin en büyük akarsuyudur. Çoruh Nehrinin uzunluğu 376 km olup, 354 km'si yurdumuz sınırları içindedir. Nehrin il sınırları içindeki uzunluğu ise 150 km'dir. Çoruh'un maksimum debisi Artvin merkezine 2 km uzaklıkta yapımı süren Deriner Barajı yerinde 1264 m3 /sn, minimum debisi ise 31.4 m3 /sn'dir.
İl sınırları içinde moren, sirk, krater oluşumlu göller de mevcuttur. İki tane de (Muratlı ve Borçka) baraj gölü mevcuttur.

Yeraltı Suları ve Kaplıcalar

İl'de yer alan madensuyu ve kaplıcalar mevcut olmasına rağmen bu sulardan ekonomik anlamda fayda sağlanan veya işletilen yoktur. Artvin İlinde yer alan başlıca kaplıcalar (Çermik) şunlardır:

1.      Artvin Ardanuç Merkez Ballıca Gülüca Kaplıcaları

2.      Artvin Borçka Merkez Balcı Otingo Kaplıcaları

3.      Artvin Şavşat Veliköy Ilıca Çinal Kaplıcaları

Toprak Özellikleri

İl sınırları içinde taşınmış topraklar ile anakaya ve iklime  bağlı olarak oluşan yerli toprak türleri görülmektedir. Görülen toprak çeşitleri Kahverengi Orman Toprakları, Kireçsiz Kahverengi Orman Toprakları, Alüviyal Topraklar, Koluviyal Topraklar, Kırmızı Sarı Podzolik Topraklar, Yüksek Dağ–Çayır Topraklarıdır.

Yer altı Zenginlikleri

MTA ve özel kuruluşların bugüne kadar Artvin il sınırları içinde yapmış oldukları çeşitli jeoloji ve madencilik çalışmaları sonucunda kayda değer 44 adet bakır-kurşun-çinko, 1 adet demir, 17 adet manganez, 5 adet bakır-molibden ve 5 adet altın yatak ve zuhuru olmak üzere toplam 72 adet metalik maden yatak ve zuhuru belirlenmiştir
Artvin ili endüstriyel hammadde açısından önemli bir potansiyele sahip değildir. Sadece çimento ve kireç hammaddesi olarak kireçtaşı ile granit-mermer yatak ve zuhurları önemli rezervler oluştururlar.

Ulaşım

İl karayolu ağı ile Ankara’ya 999, Trabzon’a 234, Erzurum’a 203 km. uzaklıktadır. Bunun haricinde Artvin iline en yakın hava alanları Batum, Trabzon, Erzurum ve Kars’ta olup her gün Ankara ile karşılıklı uçak seferleri bulunmaktadır. Ayrıca denizyolu taşımacılığı için Hopa limanı da kullanılmaktadır.

Kaynak:Artvin Valilik